Bạn đã bao giờ nhìn vào điện thoại và nhận ra mình có ít nhất hai ứng dụng ngân hàng và ví điện tử trên màn hình chính chưa? Đó là dấu hiệu của một kỷ nguyên mới trong ngành tài chính, và động lực mạnh mẽ đằng sau sự thay đổi đó chính là Fintech.
Fintech, viết tắt của Financial Technology (Công nghệ Tài chính), là thuật ngữ chỉ các công ty sử dụng công nghệ hiện đại như dịch vụ đám mây, trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu để cung cấp các dịch vụ tài chính. Khác với ngân hàng truyền thống, các công ty Fintech ít phụ thuộc vào các chi nhánh vật lý, mang lại sự tiện lợi, tốc độ và trải nghiệm tối ưu cho người dùng. Họ đang thay đổi cách chúng ta lưu trữ, vay mượn, đầu tư, chuyển tiền và thanh toán.
Sự bùng nổ của Fintech tại Thị trường Việt Nam
Fintech bắt đầu manh nha tại Việt Nam vào khoảng những năm 2015 và thực sự bùng nổ trong vài năm trở lại đây, chủ yếu trong lĩnh vực thanh toán và ví điện tử. Sự phát triển này được thúc đẩy bởi tỷ lệ dân số trẻ, mức độ thâm nhập internet và smartphone cao, cùng với sự ủng hộ từ chính phủ cho thanh toán không dùng tiền mặt.
Ngày nay, hệ sinh thái Fintech Việt Nam đã mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau, không chỉ dừng lại ở thanh toán. Một số công ty Fintech tiêu biểu tại Việt Nam có thể kể đến:
Lĩnh vực Thanh toán & Ví điện tử: Đây là mảng phát triển mạnh mẽ nhất với những cái tên quen thuộc như MoMo, ZaloPay, VNPay, và ShopeePay. Các ứng dụng này giúp việc chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, mua sắm trực tuyến trở nên dễ dàng chỉ với vài thao tác trên điện thoại.
Cho vay ngang hàng (P2P Lending): Các nền tảng như Tima và Fiin Credit kết nối trực tiếp người có vốn và người cần vay, tối giản hóa thủ tục so với vay ngân hàng truyền thống.
Ngân hàng số (Digital Banking): Các ngân hàng số như Timo hay các ứng dụng ngân hàng số của các ngân hàng truyền thống (ví dụ: VPBank NEO, Techcombank Mobile) đang mang lại trải nghiệm ngân hàng không chi nhánh, tiện lợi và hiện đại.
Đầu tư & Quản lý tài sản: Các ứng dụng như Finhay hay Infina cho phép người dùng, kể cả những người có vốn nhỏ, tiếp cận với các sản phẩm đầu tư như chứng chỉ quỹ một cách đơn giản.
Sự phát triển của Fintech đã tạo ra một cuộc cạnh tranh sôi động, buộc các ngân hàng truyền thống phải tự chuyển mình để không bị tụt lại phía sau.
Các xu hướng và công nghệ định hình tương lai Fintech
Ngành ngân hàng Việt Nam đang bước vào giai đoạn số hóa thứ hai, không chỉ dừng lại ở việc đưa dịch vụ lên ứng dụng di động mà còn phải tái cấu trúc hệ thống lõi để trở nên linh hoạt hơn. Đây chính là cơ hội cho Fintech tiếp tục phát triển. Ba xu hướng chính sẽ định hình giai đoạn tiếp theo của Fintech tại Việt Nam bao gồm:
- Tiếp tục chuyển đổi số sâu rộng: Với hơn 70% dân số Việt Nam sử dụng internet, tiềm năng cho các dịch vụ tài chính số vẫn còn rất lớn, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn và với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs).
- Tập trung vào tăng trưởng bền vững: Sau giai đoạn phát triển nóng, các công ty Fintech hiện nay không chỉ tập trung vào việc thu hút người dùng bằng mọi giá mà còn chú trọng đến việc tạo ra lợi nhuận và xây dựng mô hình kinh doanh bền vững.
- Sự trỗi dậy của các công nghệ mới: Các công nghệ đột phá sau đây sẽ là nền tảng cho sự phát triển của Fintech trong tương lai:
- Trí tuệ nhân tạo (AI): Được ứng dụng để phân tích hành vi khách hàng, chấm điểm tín dụng, và tự động hóa dịch vụ.
- Blockchain: Tiềm năng trong việc tăng cường bảo mật, minh bạch hóa giao dịch và phát triển các sản phẩm tài chính phi tập trung.
- Điện toán đám mây (Cloud Computing): Giúp các công ty Fintech giảm chi phí hạ tầng, tăng khả năng mở rộng và triển khai dịch vụ nhanh chóng.
- Ngân hàng mở (Open Banking): Cho phép chia sẻ dữ liệu tài chính (khi có sự đồng ý của người dùng) giữa ngân hàng và các bên thứ ba, mở ra cơ hội tạo ra các dịch vụ tài chính cá nhân hóa và sáng tạo hơn.
Học chuyên ngành Fintech tại Trường Đại học Thái Bình Dương
Để ngành Fintech Việt Nam có thể phát triển bền vững và cạnh tranh, yếu tố cốt lõi chính là nguồn nhân lực chất lượng cao. Các công ty Fintech và ngân hàng số đang rất “khát” nhân sự có sự am hiểu sâu sắc về cả hai lĩnh vực: Tài chính và Công nghệ. Họ cần những chuyên gia không chỉ giỏi về nghiệp vụ ngân hàng mà còn có khả năng phân tích dữ liệu, phát triển sản phẩm công nghệ và nắm bắt các xu hướng AI, Blockchain.
Đây chính là lúc các chương trình đào tạo chuyên sâu như chuyên ngành Fintech của trường Đại học Thái Bình Dương phát huy vai trò chiến lược của mình. Bằng cách cung cấp một chương trình học kết hợp hài hòa giữa:
- Kiến thức tài chính nền tảng: Nguyên lý thị trường, quản trị tài chính, nghiệp vụ ngân hàng.
- Kỹ năng công nghệ hiện đại: Lập trình, phân tích dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ Blockchain.
- Tư duy đổi mới sáng tạo: Hiểu về khởi nghiệp, phát triển sản phẩm và trải nghiệm người dùng.
Chương trình đào tạo của Trường Đại học Thái Bình Dương không chỉ trang bị kiến thức mà còn giúp sinh viên sẵn sàng đáp ứng ngay yêu cầu thực tế của thị trường lao động. Sinh viên tốt nghiệp từ ngành này sẽ là cầu nối quan trọng, giúp các ngân hàng truyền thống chuyển đổi số thành công và góp phần xây dựng các công ty Fintech Việt Nam vươn tầm khu vực. Họ chính là nguồn lực để hiện thực hóa tiềm năng to lớn của ngành công nghệ tài chính tại Việt Nam trong tương lai.
Bài & Ảnh/P.TSTT